Waar ik twee weken geleden nog schreef over die momenten van ultieme flow – die kostbare ogenblikken waarin alle puzzelstukjes moeiteloos in elkaar vallen – is het tijd om de keerzijde te belichten. Want de reis van elke changemaker kent niet alleen bergtoppen, maar ook diepe valleien.

In de zeventien jaar dat ik sociaal onderneem, heb ik beide kanten intens ervaren. Het hoogtepunt: een bloeiende sociale onderneming die verschil maakte. Het dieptepunt: diezelfde onderneming die uiteindelijk ten onder ging.

Over de precieze signalen rondom dat faillissement zal ik later schrijven. Die wond vraagt nog om tijd om te helen.

Maar de waarschuwingssignalen die voorafgingen aan talloze kleinere neerwaartse spiralen?

Die deel ik graag. Met de wijsheid van nu en achteraf is mooi wonen natuurlijk ;-)

Het eerste signaal: overmoedigheid

Herinner je je nog les #13, over die indrukwekkende groeispurt? Wat ik toen niet vertelde: slechts zes maanden later stortten we bijna in het ravijn.

We groeiden onszelf kapot.

De wind blies ongekend hard in onze zeilen. De omzet verdrievoudigde, ons team expandeerde in hetzelfde tempo. Naast één grote nieuwe klant stonden er nog drie vergelijkbare klanten in de startblokken – tenminste, zo leek het. Ze waren "90% zeker", vertelde ik mezelf.

En in die schijnzekerheid schuilt het gevaar.

We richtten de hele organisatie hierop in. Investeerden door. Namen nieuwe mensen aan. Totdat de eerste barstjes verschenen.

Bij de Nederlandse Spoorwegen, een van die potenitele klanten, sprak de CEO nog enthousiast: "Yabedabado, YouBeDo dat gaan we doen."

Een week later las ik zijn ontslagaankondiging in het nieuws. Zijn opvolger deelde zijn enthousiasme niet. Wat volgde waren twee jaren van moeizaam leuren voor een samenwerking die nauwelijks iets opleverde.

Ook bij de andere "zekere" klanten bleek de 90% toch te optimistisch. Projecten werden uitgesteld. Contactpersonen vertrokken. En zo verdampte onze potentiële omzet.

De les hieruit: Momentum is kostbaar – geniet ervan. Maar vind ook rust in dat momentum. Pak door wanneer alles stabiel is, niet wanneer je denkt dat het stabiel zál worden. Wacht met uitbreiden tot die volgende golf van klanten werkelijk binnenkomt, niet wanneer ze aan de horizon lijkt te verschijnen.

Die wind in de zeilen voelt verrukkelijk. De flow is verslavend. Maar overmoedigheid is die stille verleider die je meevoert naar diep water, voordat je goed kunt zwemmen.

Het tweede signaal: eigen-wijsheid

Bij YouBeDo hadden we een helder concept: van elke online boekenaankoop doneerden we ALTIJD 10% aan een goed doel naar keuze van de klant. Geen ingewikkelde berekeningen, geen kleine lettertjes. Gewoon tien procent, of je nu voor €20 of €10.000 bestelde.

Later ontdekten we nog dat het delen van een tiende in alle grote religieuze boeken voorkomt. De symboliek was perfect. Die 10% werd onze mantra, ons fundament, onze ziel.

Maar toen we die enorme groei doormaakten, openbaarde zich een probleem dat ik niet wilde zien.

Onze margestructuur was complex. Minstens tien variabelen bepaalden hoeveel we verdienden op een order. En wat bleek? Onze omzet groeide spectaculair – maar vooral op orders waar we steeds minder aan verdienden.

Die heilige 10% donatie ging steeds vaker ten koste van onszelf.

We gaven onszelf letterlijk leeg.

En ik weigerde dit in te zien. Die 10% was immers niet onderhandelbaar voor mij. Het was ons idealisme. Onze essentie. We moesten op ándere manieren de marge verbeteren.

Pas toen de afgrond werkelijk in zicht kwam, volgde de interventie. Het team confronteerde me: "Mike, je moet dit loslaten. We snappen het, maar het kan en moet anders."

Ze opperden een briljante oplossing: "Laten we het voorleggen aan onze community. We leggen eerlijk uit waar we tegenaan lopen en vragen of ze klant blijven als we het donatiepercentage aanpassen."

Niet lang daarna ontwikkelde iemand een algoritme dat op basis van bestelgegevens berekende wat we konden doneren – soms minder dan 10%, soms meer.

Het resultaat van ons onderzoek? Maar liefst 99% van onze klanten steunde dit idee. We ontvingen tientallen bemoedigende berichten.

De diepere les: Je idealen vormen de bron van je changemaker-reis. Maar blijf kritisch kijken naar de vorm waarin je die idealen giet. Wanneer je merkt dat dingen niet lopen zoals ze zouden moeten, vraag jezelf dan af: welk aspect van mijn idealisme staat werkelijke vooruitgang in de weg?

Eigen-wijsheid is essentieel om überhaupt aan een changemaker-reis te beginnen. Maar verlies je er niet in. Luister naar de signalen. Voel wat er werkelijk nodig is.

Een inspirerende dag gewenst,

MichaelTitle